Skrzypionka zbożowa to jeden z najbardziej uciążliwych szkodników atakujących zboża w Polsce. Coraz częściej jej obecność obserwuje się zwłaszcza w uprawach jęczmienia, w tym jęczmienia jarego, gdzie powoduje istotne straty plonów. Warto zatem poznać objawy jej występowania oraz skuteczne sposoby zwalczania.
Czym jest skrzypionka zbożowa?
Skrzypionki to niewielkie chrząszcze z rodziny stonkowatych. Najczęściej występującym gatunkiem w uprawach zbóż jest skrzypionka zbożowa (Oulema melanopus), choć spotyka się także inne gatunki, np. skrzypionkę błękitek (Oulema gallaeciana). Dorosłe owady są łatwe do rozpoznania – mają metalicznie niebieski tułów i czerwone pokrywy skrzydeł.
Skrzypionka w jęczmieniu – objawy i szkody
Skrzypionka w jęczmieniu (zarówno ozimym, jak i jarym) żeruje na liściach, co skutkuje ich charakterystycznym podłużnym wyżeraniem, zwanym potocznie „okienkowaniem”. Larwy składają jaja na spodniej stronie liści, a po wylęgu intensywnie żerują, niszcząc powierzchnię asymilacyjną roślin. Wysoka liczebność szkodnika może doprowadzić do znacznego spadku plonu, szczególnie gdy rośliny są osłabione innymi czynnikami stresowymi.
Zwalczanie skrzypionki – insektycydy i środki ochrony roślin
Walka z tym szkodnikiem opiera się głównie na stosowaniu chemicznych środków ochrony roślin. Wybierając insektycyd na skrzypionki, należy zwrócić uwagę na jego skuteczność oraz termin stosowania – najlepiej przeprowadzać opryski w fazie wylęgu larw, gdy są one najbardziej wrażliwe na działanie preparatów.
Insektycydy na skrzypionkę powinny być dobrane z uwzględnieniem progów szkodliwości. Zabieg należy wykonać, gdy na 100 roślinach znajdziemy 10–15 dorosłych osobników lub 1–2 larwy na kłosie. Popularne substancje czynne stosowane w zwalczaniu skrzypionek to m.in. lambda-cyhalotryna, deltametryna (np. Delmetros 100 SC) czy acetamipryd.
Środki zapobiegawcze i integrowana ochrona
Oprócz stosowania środków chemicznych, warto wdrażać także inne metody w ramach integrowanej ochrony roślin. Należą do nich:
- prawidłowy płodozmian,
- unikanie monokultury zbóż,
- właściwe nawożenie i zabiegi agrotechniczne, które wzmacniają odporność roślin.
Podsumowanie
Skrzypionki w zbożach stanowią poważne zagrożenie dla upraw, szczególnie w przypadku jęczmienia jarego, który jest bardziej podatny na ich żerowanie. Aby skutecznie ograniczyć szkody, konieczne jest regularne monitorowanie plantacji oraz szybka reakcja w przypadku przekroczenia progów szkodliwości. Środek na skrzypionkę powinien być stosowany odpowiedzialnie, zgodnie z zaleceniami, w celu zachowania skuteczności i ochrony środowiska.